Bramy do piekła, czyli o pięciu zmysłach w sztuce europejskiej od XV do XVII wieku

Zapraszamy Państwa na niedzielne wykłady w samo południe. Raz w miesiącu, spotkania o artystach, interesujących muzealnych zabytkach, niebanalnych i niezwykłych przedmiotach, które niosą ze sobą pewne historie czy też ciekawych zjawiskach artystycznych poprowadzą pracownicy muzeum, na co dzień opiekujący się zbiorami w Oddziale Sztuki Dawnej. Spotkania opierają się na prezentacji multimedialnej, pokazie lub oprowadzaniu po galeriach.

9 listopada 2014, godz.: 12.00
Magdalena Mielnik "Bramy do piekła, czyli o pięciu zmysłach w sztuce europejskiej od XV do XVII wieku".

Dawniej zmysły uważano za zwodnicze siły prowadzące człowieka do grzechu i ku zgubie, określane bywały nawet, jako bramy do piekieł. Uważano nawet, że z kierowania się zmysłami wziął się grzech pierworodny, ponieważ ich potędze uległa Ewa: I tak pierwszą głupią niewiasta wśród ludzi była niewątpliwie Ewa, która zapoczątkowała wszystkie szaleństwa, ta, która przez swoje pięć zmysłów skaziła świat grzechem i zapewniła żer głupocie (Stultiferae Navis Jodocus Ascensius Badius). Przedstawienia zmysłów były bardzo popularnym tematem w malarstwie i grafice w XVI i XVII wieku, miały stanowić przestrogę przed kierowaniem się w życiu postrzeganiem zmysłowym. Ewolucja sposobu pokazywania pięciu zmysłów będzie tematem prezentacji. Omówione zostaną także najważniejsze dzieła mówiące o ich grzesznej potędze. Pokazany zostanie także obraz ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku, autorstwa jednego z najbardziej znamienitych malarzy gdańskich przełomu XVI i XVII wieku, Antona Möllera starszego Alegoria pięciu zmysłów (funkcjonujący również pod tytułem Scena w gospodzie). Temat ten pojawia się w rysunkach Möllera kilkakrotnie, jednak jest to jedyna znana malarska realizacja, jest to także jedno z pierwszych przedstawień alegorii pięciu zmysłów w kostiumie przedstawicieli niskich stanów ukazanych podczas pijackiej zabawy.